Towarzystwa Historycznego "ROK 1920"

Michał M.

Dom Spotkań z Historią zaprasza na spotkanie dotyczące filmu Hoffmana. Będą między innymi dr Tym, dr Tarczyński i prof. Nowik. Wstęp wolny.
[link widoczny dla zalogowanych]

Michał M.

Sporo już czasu minęło od wspomnianego wyżej spotkania. Pizę więc choć krótką, spóźnioną relację.

Panel prowadził dr. Marek Tarczyński, wieloletni redaktor Wojskowego Przeglądu Historycznego, a panelistami byli dr Grzegorz Nowik - historyk znany z wieloletnich badań nad wojną polsko-bolszewickią i (do czasu) konsultant historyczny filmu „Bitwa Warszawska 1920”, ppłk dr Juliusz Tym – historyk wojskowości, znawca kawalerii; Konrad Paduszek zajmujący się propagandę bolszewicką oraz redaktor Górny.

Dyskusję rozpoczęło odczytanie listu od prof. Odziemkowskiego – historyka, bodaj największego autorytetu w dziedzinie wojny polsko-bolszewickiej.
Profesor Odziemkowski, choć zrobił to z najwyższą kulturą, nie zostawił na filmie Hoffmana przysłowiowej suchej nitki. Co ciekawe autor listu napisał, że uznaje prawo reżysera do naginania historii jeśli służy to jakości scenariusza. Problem w tym że trudno dostrzec w filmie Hoffmana sens przeinaczenia tak wielu faktów. Profesor pisał, że w scenach batalistycznych jest taki chaos że nawet on tracił wątek. Wiele cierpkich słów napisał profesor Odziemkowski też o sposobie przedstawienia kawalerii. W liście pojawiły się stwierdzenia, że ”miłośników kawalerii bolały zęby” i bezpośrednie zwrócenie się do Hoffmana „ szarże robi Pan fatalnie!”.

Juliusz Tym opowiadał o swoich doświadczeniach z planu „Ogniem i Mieczem” i marnej jakości polskich produkcji historycznych na tle filmów zachodnich. Krytykował aktorów, którzy w większości nie potrafią nosić mundurów i są nieprzygotowani do grania żołnierzy. Tym chwalił rekonstruktorów („najlepsi w filmie są rekonstruktorzy”) i scenę śmierci Skorupki. Wyśmiewał niespodziewane zmiany przynależności pułkowej i umundurowania głównego bohatera, mówił o tym, że w Pierwszym Pułku Szwoleżerów gdzie służył na początku główny bohater stosunki były tak koleżeńskie, że niemożliwością było pozostawienie kolegi zagrożonego niesłusznym wyrokiem bez koleżeńskiego wsparcia.
Tym powątpiewał w realność dialogu Piłsudskiego z Wieniawą dotyczącego kawalerii. Skoro Wieniawa wcześniej dogłębnie studiował działania kawalerii to filmowy dialog nie mógł mieć miejsca. Tym powątpiewał także w to, by Marszałek mógł powiedzieć do polskiego oficera-szyfranta, że jeśli przekazana przez niego informacja będzie prawdziwa to dostanie Virtuti, a jeśli nie, to zostanie rozstrzelany. Tą wypowiedz kurtuazyjnie przemilczał dr Nowik, który choćby w ostatniej rozmowie radiowej potwierdza fakt takiej rozmowy pomiędzy Piłsudskim, a szefem polskiego radiowywiadu, oraz to, że Piłsudski słowa dotrzymał i Virtuti przyznał.

Dr Nowik mówił na końcu i chyba najciekawiej. Najpierw wytłumaczył się z tego, jak to zrezygnował z funkcji konsultanta historycznego filmu Hoffmana. Otóż zwyczajnie Hofman nie chciał słuchać wielu jego sugestii i w pewnym momencie dalsza współpraca przestała mieć jakikolwiek sens. Co się udało przeforsować Nowikowi jako konsultantowi? Otóż dzięki niemu Witos nie przemawia w radio (pech, że wtedy w Polsce radia jeszcze nie było), nad atakującymi Radzymin Rosjanami nie latają balony z napisami „Dojosz Warszawu!” (!), a OLK nie walczy na pierwszej linii obrony Radzymina. Nowikowi udało się też przeforsować by spór o autorstwo Bitwy Warszawskiej nie był główną osią filmu. Hofman nie zgodził się natomiast na to by prawdziwej ukazać bolszewizm. Na filmie nie Lenin ale Trocki jest inicjatorem wojny z Polską. Filmowy Lenin, niczym prawdziwy demokrata, poddaje decyzję o wojnie pod głosowanie, a jedyny CzeKista to Polak. Nowik opowiadał też o wielu innych wpadkach filmowców: a to Konaramia w maju maszeruje rżyskiem, a to masowo zgłaszają się do wojska chłopi (co nie było prawdą), a to Tuchaczewski urzęduje w zelektryfikowanym polskim dworku gdy w rzeczywistości siedział w Mińsku, a elektryczności było wtedy tyle co kot napłakał itd.

Na zakończenie był czas na dyskusję. Głos zabrał między innymi Leszek Moczulski mówiący o tym, że polskie filmy delikatnie mówiąc nietrafnie pokazują naszą historię („jak polski film pokazuje rosyjskich żołnierzy to film jest albo wredny albo głupi”). Ciekawy był też głos kilku nauczycieli którzy mówili, że choć film może nie jest najlepszy to młodzież dobrze go odbiera, a przynajmniej ma pretekst do dowiedzenia się czegoś więcej o tamtej wojnie.

W sumie panel bardzo ciekawy. Duży plus dla Domu Spotkań z Historią. Kto nie był niech żałuje.

mirek ł

Cholera żałuję ,że nie byłem. Z tego co napisałeś było ciekawie.

jazlowiak

A do dziś wydawało mi, że na problem Witosa i jego przemówienia w radio uwagę zwróciłem ja;-) na spotkaniu, gdzie był obecny Pan Nowik.

Sławek S.

Paweł, ale Ty nie jesteś profesorem. Prócz wiedzy potrzeba jeszcze tytułów żeby zostać uznanym. Niestety przekonałem się o tym na własnej skórze.

Michał M.

Wszystko możliwe Pawle. Nowik wspominał też że zwrócił uwagę na to, żeby Natasza zerwała opaskę przed strzelaniem z ckm. Czy nie wspominałeś kiedyś Pawle, że jednak to Ty zwróciłeś na to uwagę?

jazlowiak

Masz rację, wniosek jeden, robimy jak najszybciej doktoraty;-)

Adam S

Mam z cienkich drutów.